روش تاپ دان چیست و چگونه اجرا می شود؟

 تاپ دان : آیا تا به حال در مورد روش تاپ دان یا ساخت ساختمان از بالا به پایین شنیده‌اید؟! آیا می‌دانید روش تاپ داون یک سیستم ساخت سازه است نه صرفا یک روش پایدارسازی گود؟! روش تاپ دان یکی از راهکارهای مهندسی نوین است که به جای ساخت از پایین به بالا، روند معکوس را در پیش می‌گیرد و از سطح زمین شروع شده و به سمت پایین اجرا می‌شود. اگر این روش ساخت برای شما گنگ و عجیب به نظر می‌رسد، ما در این مقاله از سازندگان برتر با زبانی بسیار ساده صفر تا صد مراحل اجرای تاپ دان یا ساخت از بالا به پایین را شرح داده‌ایم.

نکات فنی در اجرای ساختمان

تاپ دان

روش اجرایی تاپ دان یا بالا به پایین (top down)، شامل اجرای سازه و مهار گود به صورت همزمان از تراز طبقات فوقانی(سطح زمین) به سمت طبقات پایین‌تر (فونداسیون) می‌باشد. در این روش اجرایی، سازه اصلی مستقیما وظیفه مهار گود را نیز بر عهده داشته و مرحله مستقل گودبرداری حذف می‌شود.

این روش دارای امنیت بسیار بالایی جهت پایدارسازی گود می‌باشد و امکان اجرای همزمان طبقات مثبت و منفی منجر به افزایش سرعت اجرا و کاهش زمان و هزینه تکمیلی پروژه خواهد شد.

قرارداد پیمانکاری ساختمان

چرا از روش تاپ دان استفاده می شود

• افزایش سرعت ساخت: با اجرای همزمان عملیات گودبرداری و ساخت سازه، زمان پروژه به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
• کاهش هزینه ها: حذف برخی از مراحل سنتی مانند اجرای سازه نگهبان موقت و کاهش نیاز به تجهیزات جانبی، هزینه های پروژه را کاهش می دهد.
• ایمنی بیشتر: با کاهش عملیات خاکبرداری و کاهش حجم کار در گود، ایمنی کارگاه افزایش می یابد.
• کاهش تردد شهری: با اجرای سریع تر پروژه، مدت زمان ایجاد مزاحمت برای تردد شهری کاهش می یابد.
• انعطاف پذیری بیشتر در طراحی: این روش به مهندسان اجازه می دهد تا طراحی های پیچیده و نوآورانه تری را اجرا کنند.

مراحل اجرا

• اجرای فونداسیون و دیوارهای حائل: ابتدا فونداسیون و دیوارهای حائل در طبقات بالا اجرا می شوند.
• گودبرداری: پس از اجرای دیوارهای حائل، گودبرداری در داخل سازه انجام می شود.
• اجرای طبقات زیرین: با پیشرفت گودبرداری، طبقات زیرین سازه به تدریج اجرا می شوند.

سرعت اجرا در پروژه‌ها

در ابتدای اجرای پروژه به روش تاپدان به دلیل اینکه نیاز به حفر چاه برای اجرای شمع و نصب ستون است و پس از آن گودبرداری آغاز می‌شود، ممکن است تصور شود که این روش سرعت اجرای پروژه را کاهش می‌دهد اما با توجه به اینکه در این روش می‌توان طبقات منفی و مثبت را همزمان اجرا کرد، علاوه بر اینکه این تاخیر به‌وجود آمده جبران می‌شود در مجموع سرعت اجرا در این روش از دیگر روش‌ها بیشتر است.

برای اجرای چه پروژه هایی بیشتر از روش تاپ دان استفاده می شود؟

برای پروژه هایی همچون: ساخت ساختمان های بلند و مرتفع, تونل ها و متروها, سازه های زیرزمینی مانند پارکینگ ها, پروژه هایی که در مناطق شهری شلوغ  می توان از این روش استفاده نمود.

بهترین فصل برای ساخت و ساز

کاربرد روش تاپ دان

تاپ داون یا ساخت سازه معکوس در پروژه‌های عمرانی به‌ویژه شرایط خاص، کاربردهای زیادی دارد. مهمترین موارد استفاده و کاربرد این روش عبارت‌اند از:

• پل‌های زیرگذر شهری و غیرشهری
• ساخت فضاهای زیرزمینی مانند مخازن آب و فاضلاب
• ایستگاه‌های مترو در زیر شریان‌های اصلی
• احداث تونل‌ها شهری و غیرشهری
• ساختمان‌ها در مناطق پرتراکم شهری که نیاز به طبقات زیرزمین زیادی دارند.

مزایای 

• اجرای همزمان روسازه و زیرسازه
• صرفه‌جویی اقتصادی و زمان اجرا نسبت به برخی از روش های پایدارسازی دیگر
• اجرای زیرزمین در مناطق با سطح آب زیرزمینی بالا
• کاربرد در پل‌های زیرگذر، ساخت فضاهای زیرزمینی، مخازن
• کاهش گرد و غبار ناشی از ساخت و حذف مشکلات زیست محیطی
• حداقل نمودن مشکلات ترافیکی و تردد ناشی از تجهیزات و ماشین‌آلات موجود
• کنترل جابجایی‌ها و حذف معضلات ناپایداری حین گودبرداری
• عدم نیاز به اجازه همسایه
• بهینه شدن طراحی با تلفیق روسازه و زیرسازه (حائل زیرزمین و دیوار برشی، شمع و ستون)
• استفاده از اصطکاک جداری در تامین ظرفیت باربری و نشست
• کاربرد وسیع در ساختمان‌های با چند طبقه زیرزمین
• عملکرد سیستم باکسی به عنوان فونداسیون

معایب 

از چالش‌ها و معایبی که روش ساخت ساختمان از بالا به پایین دارد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• هزینه نسبتا بالای آن به دلیل اجرای پی‌های عمیق
• احتمال جابه‌جایی افقی دیوار نگهدارنده یا افزایش نشست زمین به دلیل افزایش میزان خزش در خاک‌های نرم در صورت طولانی شدن مدت زمان ساخت
• تاثیرپذیری کیفیت اجرا از سیستم تهویه و روشنایی زیر دال‌های کف مانند اختلال در جزئیات اجرایی در صورت عدم نور کافی
• نیاز به تیم اجرایی متخصص و با تجربه
• سختی کار بالا مثلا در روش تاپ دان نحوه دسترسی به گود تنها از طریق بازشوها انجام می‌شود
• امکان عدم اتصال صحیح تیر و ستون در اسکلت فلزی به دلیل اجرای غیر اصولی اتصالات پیچی

پایان کار ساختمان چیست؟

جمع بندی

روش تاپ دان به عنوان یک تکنیک اجرایی نوین در ساخت و ساز، امکان اجرای همزمان طبقات فوقانی و تحتانی را فراهم می‌کند. سازه معکوس به ویژه در پروژه‌هایی که نیاز به پایدارسازی کامل گود دارند، مزایای بی‌شماری را شامل می‌شود. این روش در مقایسه با روش‌های سنتی، زمان اجرا را کاهش داده و بهره‌وری را افزایش می‌دهد. با این حال، اجرای صحیح آن نیازمند رعایت اصول فنی و مهندسی خاصی است تا بتوان از چالش‌هایی همچون نشست زمین و نفوذ آب جلوگیری کرد.