صنعت ساختمان
صنعت ساختمان عبارتی است که شما حتما تا به این امروز از زندگی خودتان بارها با آن روبرو شده اید. اما تا به حال به این فکر کرده است که اصولا صنعت ساختمان سازی چه بوده و دارای چه ابعدی می باشد؟
در معمای تئوری، ساختمان یا سازه ای است که برای سکونت یا تجارت و به عنوان سرپناه یا محلی برای انجام کسب و کار ساخته می شود. محیط را به دو بخش درون و بیرون تقسیم می کند.
در معنای کلی و عمومی هر سازه ای را می توان ساختمان نامید. چرا که منظور از ساختمان، بناهای ساخته شده با مصالحی همچون سیمان، آجر، گچ، آهن وغیره است.
صنعت ساختمان سازی و بازار مسکن از پر رونق ترین صنایع جهان است. اکثر مردم به دلیل سود دهی بالای این بازار اقدام به ساخت و ساز از یک طبقه تا چند طبقه می کنند.
به همین جهت داشتن یک دانش کلی از نحوه ساختن یک سازه کمک می کند.
انواع ساختمان بر اساس اهمیت و نوع کاربردشان
ساختمان ها بر اساس اهمیت و کاربرد به چهار گروه اصلی تقسیم بندی می شوند که در ادامه این بخش به صورت کامل به معرفی خواهیم پرداخت.
گروه اول، ساختمان هایی شامل مراکز آتش نشانی، بیمارستان ها، مخابرات، نیروگاه ها، برج های مراقبت، تاسیسات آب رسانی، مراکز کمک رسانی، رادیو و تلویزیون، تاسیسات انتظامی و غیره می باشد.
گروه دوم از ساختمان سازی با عنوان ساختمان های با اهیمت زیاد شناخته می شوند که دارای سه زیر مجموعه است.
دسته اول شامل آن دسته از ساختمان هایی می شود که خرابی ناشی از آن موجب تلفات جانی و مالی زیادی می شود مثل فروشگاه های بزرگ، مدارس، سینماها و غیره.
دسته دوم به ساختمان هایی گفته می شود که باعث از دست رفتن ثروت ملی می شوند. به عنوان مثال مراکز نگهداری اسناد و مدارک ملی، موزه ها و غیره جزو این ساختمان ها هستند.
در نهایت دسته سوم از گروه دوم نیز آن دسته از ساختمان هایی هستند که موجب آتش سوزی و آلودگی محیط زیست می شوند. مراکز سوخت رسانی، پالایشگاه ها و غیره در این بخش جای می گیرند.
صفر تا صد ساختمان سازی
ساختمان در واقع سازه ای است که از مصالحی همچون آجر، سنگ، بتن، آهن و غیره ساخته می شود و میتواند فضا را به دو قسمت درون و بیرون تقسیم کند.
ساختمان به عنوان یک سرپناه محلی برای سکونت و زندگی، کار یا هر هدف دیگری ساخته می شود. برخی متخصصان در این صنعت ساختمان ها را از نظر ارتفاع آنها دسته بندی می کنند.
به عنوان مثال اگر ارتفاع و بلندی یک ساختمان از حد مشخصی که شهرسازی تعیین کرده بلندتر باشد، به آن ساختمان بلند مرتبه می گویند.
لازم است بدانید که طبق مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری در ایران و در سال ۱۳۷۷، به ساختمان هایی که بالای شش طبقه داشته باشند، ساختمان بلند مرتبه اطلاق می شود.
طبق همین مصوبه به ساختمان های بلند، بزرگ و دارای قدمت تاریخی نیز عمارت می گویند. برج یا آسمان خراش نیز به آن دسته از ساختمان های بسیار بسیار بلند که بالای پنجاه طبقه باشند گفته می شود.
مقالات ساختمانی زیادی راجع به صنعت ساختمان سازی و مشکلات مربوط به آن در ایران نوشته شده است.
چهار مورد اصلی در این صنعت از مقالات استخراج شده است که در ادامه آنها را بررسی می کنیم.
شروع کار و تهیه نقشه
مهمترین بخش ساختمان سازی که در مقالات ساختمانی زیاد راجع به آن بحث شده نقشه کشی است زیرا در این بخش قسمت های مختلف ساختمان مثل متراژ، زیربنا، تعداد اتاق ها، تعداد طبقات، نوع کاربری و غیره نشان داده شده و آینده کاری یک ساختمان به تصویر کشیده می شود.
قبل از اقدام به تهیه نقشه ابتدا باید مدارک زمین را به شهرداری بفرستید تا آنها را تایید و یک دستور تهیه نقشه برای شما تعیین کند که شما با توجه به آن موظف هستید نقشه خود را طراحی کنید.
بعد از آن، نقشه باید مجددا به شهرداری فرستاده شود و بعد از تایید نهایی یک پروانه ساخت که همان شناسنامه ساختمان است را برای شما صادر می کند.
باید به این نکته توجه داشته باشید که در صورت انجام هرگونه تخلف، شهرداری شما را ملزم به پرداخت جریمه نقدی می کند و اگر تخلف خیلی شدید باشد امکان باطل شدن پروانه ساخت یا دستور تخریب بخش تخلف شده ساختمان از طرف شهرداری وجود دارد. بعد از صدور پروانه نوبت به انتخاب پیمانکار مناسب و عقد قرارداد میرسد.
بهتر است شخص مطمئنی برای این کار انتخاب شود چراکه انتخاب پیمانکار بی کفایت میتواند باعث افزایش هزینه های اضافی و ساخت یک سازه ضعیف شود.
گودبرداری
اهمیت این مرحله که از اساسی ترین مراحل ساخت و ساز به شمار میرود واقعا غیر قابل انکار است. عمق گودبرداری با توجه به تعداد طبقات و میزان بار وارده بر پی ساختمان تعیین می شود.
محاسبات این کار آنقدر مهم است که فقط مهندس سازه قادر به انجام آن است. هر گونه اشتباه در انجام محاسبات برای گودبرداری نه تنها برای ساختمان و ساکنین آن در آینده، بلکه برای ساختمان های مجاور نیز خطرآفرین خواهد بود.
بتن‌ریزی و آرماتوربندی فونداسیون
در این مرحله داخل گود را به لایه ده الی پانزده سانتیمتری از بتن مگر پر می کنند. این لایه بتن، بار وارده از سازه را تحمل می کند و اجازه نشست کردن ساختمان را نمی دهد.
سپس پی ساختمان را با میلگردهای مش شده آرماتوربندی می کنند. این آرماتوربندی در این بخش بسیار حیاتی و مهم است زیرا کل ساختمان قرار است بر روی آن بنا نهاده شود پس باید با دقت و ظرافت انجام گیرد.
این مراحل با وجود کوچک بودن اما بسیار برای ساختمان مهم هستند و هر گونه خطا و نقص در اجرای آنها ایمنی سازه را پایین می آورد.
قالب بندی و بتن ریزی
بعد از تکمیل مرحله آرماتوربندی فونداسیون نوبت به قالب بندی و سپس بتن ریزی میرسد. ابتدا با استفاده از قالب های چوبی محلی که باید بتن ریزی شود را قالب بندی می کنند.
قالب ها باید چرب شده باشند تا به بتن نچسبند. بعد از آن بتن ریزی درون قالب ها صورت می گیرد و تا زمان خشک شدن باید قالب ها در جای خود ثابت بمانند.
اجرای این مرحله نیز به استحکام اسکلت ساختمان در آینده کمک به سزایی می کند؛ برای همین باید با دقت و درست انجام شود.
اجرای اسکلت اصلی ساختمان
اسکلت ساختمان هم می تواند بتنی باشد و هم فلزی. هر دوی این اسکلت ها اگر با توجه به معیارها و استانداردهای روز دنیا اجرا شوند ایمنی خوبی برای کل سازه به وجود می آورند.
یکی از مهمترین تفاوت های این دو اسکلت در قیمت و هزینه آنهاست و از آنجا که قیمت آهن از بتن بیشتر است بنابراین اسکلت بتنی برای سازندگان اقتصادی تر به نظر میرسد.
برای شروع اسکلت ابتدا ستون هایی که بیشترین وزن را تحمل می کنند یعنی ستون های میانی ساخته می شوند. بعد از آن هم به ترتیب ستون های کنار و ستون های گوشه را برپا می کنند.
دیوارچینی
این کار نیز یا با استفاده از آجر و یا با استفاده از دیوارهای پیش ساخته اجرا می شود. البته دیوارهای پیش ساخته هم از استحکام بیشتری برخوردار هستند و هم عایق صوتی و حرارتی بهتری نسبت به آجر به شمار میروند.
برای ساخت این دیوارها انرژی زیادی صرف نشده و محیط زیست نیز آلوده نمی شود؛ ضمن اینکه دیوارهای پیش ساخته صرفه اقتصادی بهتری هم نسبت به آجر دارند.
دیوار چینی پایان مراحل سفت کاری است و بعد از آن وارد مراحل نازک کاری می شویم.
شمشه
این کار برای تراز کردن دیوارها انجام می شود. بدین صورت که ارتفاع بلندترین و کوتاهترین دیوارها مشخص و با گچ و ماله مسطح می شوند.
پوشاندن دیوارها و گچ کاری
در این مرحله از نازک‌کاری روی دیوارها با مخلوطی از گچ و خاک رس پوشانده می‌شود تا برای گچ‌کاری آماده شوند. گچ‌کاری یا همان سفیدکاری هم با مسطح کردن گچ روی دیوارها انجام می‌پذیرد و بعد کاملا کشته‌کشی شده تا برای رنگ آمیزی مشکلی به وجود نیاید.
فرش کردن کف با ملات، کف سازی و آب بندی
ابتدا کف ساختمان با لایه ای از ملات پوشانده می شود. بعد از خشک شدن، کف خانه را با موزاییک، کاشی یا هر چیز دیگری می پوشانند و سپس آب بندی می کنند تا از استحکام آن مطمئن شوند.
کاشی کاری دیوارها
در این مرحله نیز لازم است کاشی ها تراز شوند که این کار با شاقول انجام می شود. بعد از اجرای کاشی ها و خشک شدن کامل، آنها را با سیمان سفید بند‌کشی می کنند.
تکمیل سقف
سقف هم از داخل هم به وسیله گچ کاری و هم با سقف کاذب تکمیل خواهد شد که بسته به سلیقه مالک یک روش انتخاب و اجرا می شود. گچ کاری روشی سنتی تر است و امکان ایجاد طرح های زیبا روی سقف را ایجاد می کند.
بعد از تکمیل سقف هم نمای ساختمان به عنوان آخرین مرحله ساخت و ساز اجرا می گردد و بعد از تمیز کردن محل، ساختمان آماده به مالک آن تحویل داده می شود.
طراحی در صنعت ساختمان
طراحی در این صنعت خود دارای دو زیر مجموعه روش طراحی و آیین نامه است.
آیین نامه های طراحی ساختمان
متاسفانه باید گفت که ایران برای صنعت ساختمان سازی آیین نامه به خصوصی ارائه نداده است. برای ساخت و ساز از آیین نامه های کانادا، نیوزیلند، آمریکا و غیره که کشورهای صنعتی و بزرگی هستند استفاده می کند.
آنها آیین نامه های خود را براساس ثروت و دارایی خود تنظیم می کنند، بنابراین این آیین نامه ها برای کشوری که درآمد سالانه پایینی دارد مناسب نیستند.
آیین نامه ها با امور مالی کشور ارتباط مستقیم دارند زیرا آنها تعیین کننده نوع و میزان مصالح مورد نیاز ساختمان سازی هستند. با توجه به این مطلب، استفاده از آیین نامه های کشورهای دیگر بدون در نظر گرفتن مسائل مالی، منجر به ساخت سازه های گران و بی کیفیت خواهد شد.
روش طراحی ساختمان
در ایران برای طراحی ساختمان از نرم افزار‌های غیر استاندارد و با درصد خطای بالا بهره می گیرند. این نرم افزارها برای پروسه طراحی مشکل ایجاد می کنند زیرا جواب درست و مناسبی در اختیار مهندس طراح به هنگام طراحی نمی گذارند.
این مشکل بیشتر خود را در طراحی های مهندسین کم تجربه نشان می دهد.
به خصوص اگر زمان کافی در اختیار مهندس وجود نداشته باشد، نتیجه طراحی خیلی مطلوب نخواهد شد. بنابراین باید اینگونه گفت که در حوزه طراحی، نه بخش آیین نامه ها و نه روش طراحی با شرایط جامعه کشورمان متناسب نیست و همین امر باعث می شود که صنعت ساختمان سازی در ایران پیشرفت چندانی نداشته باشد.
فرصت های این بخش از اقتصاد
همانطور که دیدید، حوزه ساختمان سازی جزو بخش های زیر ساختی یک کشور محسوب می شود، که باعث می شود صنایع دیگر نیز موازی با آن وارد رونق شده و باعث اشغال هزاران نفر در سراسر کشور شود.
از طرفی با توجه به این که ساختمان به صورت مستقیم با جان انسان ها در ارتباط است، ساخت و اتمام یک بنا پایان ماجرا نبوده و باید به صورت مداوم به آن رسیدگی شود و در هنگام نیاز ترمیم شود.
از انجایی که یک ساختمان به عنوان محل آسایش و ایمنی هر فرد باید باشد، ساخت و ساز با کیفیت آن اهمیت بالایی دارد.
مشاوره ساختمانی به سبک دکتر مجتبی برقبانی
برای دریافت مشاوره و ارتباط با ما پیام خود را ارسال کنید.
شماره تماس : 09122445966
No comment