مدیریت طرح و ساخت چیست؟

مدیریت طرح و ساخت : مدیریت پروژه ساخت در واقع شاخه‌ای از علم مدیریت پروژه است که در آن پروژه، به طور خاص یک پروژه ساخت و ساز است. دانش مدیریت پروژه در ابتدا یک حرفه بوده و در گذر زمان تبدیل به علم شده است.

تفاوت مدیریت پیمان و مدیریت طرح

مدیریت پروژه به طور کلی چه مفهومی دارد؟

مدیریت پروژه استفاده از دانش، مهارت‌ها، ابزارها و تکنیک هاست، تا فعالیت‌های انجام شده در پروژه و انتظارات پروژه را برآورده کند.

در گذشته به صورت غیررسمی انجام می‌شد ولی در اواسط قرن بیستم به عنوان حرفه‌ای مشخص پدیدار شد. یک مطالعه در سال 2013 توسط بنیاد CMAA نشان داد که استفاده از مدیر پروژه حرفه‌ای، موجب صرفه‌جویی در هزینه، جلوگیری از مشکلات یا کاهش آنها شده است و نتایج با کیفیت‌تری را برای صاحبان تولید می‌کند.

پروژه‌ها در عمران، پروژه‌های ساخت، تخریب یا بازسازی و ارتقا یک سازه هستند. به طور کلی یک پروژه‌ عمرانی از سه طرف (به استثنای مدیر ساخت) تشکیل شده است:

۱. کارفرما، کسی که پروژه را تعریف می کند. کارفرما یا مستقیما و یا از طریق روش‌های مختلفی پروژه را تأمین مالی می‌کند.

۲. معمار و مهندس مشاور که پروژه را طراحی می‌کنند.

۳. پیمانکار عمومی، که مرحله اجرا و نظارت بر آن را بر عهده دارد و پیمانکاران فرعی را مدیریت می‌کند.

مدیریت پروژه در عمران با عنوان «مدیریت پروژه ساخت» یا به اختصار «مدیریت ساخت» شناخته می‌شود که در ادامه به توضیح بیشتر در مورد آن می‌پردازیم.

مدیر ساخت کیست؟

مدیر ساخت فردی است که توسط بخش اجرایی تعیین می‌شود تا تیمِ مسئول دستیابی به اهداف پروژه را هدایت و رهبری کند. در واقع این شخص مسئول هماهنگی و یکپارچه‌سازی فعالیت‌های ضروری برای پیشرفت و اجرای پروژه‌ی ساخت و نیز ایجاد تغییرات در برنامه آن است.

به بیان دیگر، مدیریت ساخت؛ برنامه ریزی، هماهنگی و کنترل یک پروژه ساخت از ابتدا تا انتها است. در واقع می‌توان گفت این نوع از مدیریت، یک خدمت حرفه‌ای است که با مدیریت درست برنامه، هزینه، کیفیت، ایمنی، زمان و عملکرد، به پیشرفت درست پروژه کمک می‌کند. هدف از مدیریت ساخت، پاسخگویی به نیاز کارفرما و ارائه یک پروژه‌ی عملی و اقتصادی است. مدیر ساخت نظارت بر کل پروژه را مستقیما برای کارفرما فراهم می‌کند.

تجربه‌های یک مدیر ساخت

یک مدیر ساخت فردی است که دارای مهارت‌ها، تجربه ها، دانش و اطلاعات زیادی در مورد پروژه‌های دیگر و پروژه‌های قبلی خودش است. بنابراین می‌تواند با استفاده از این تجربه‌ها، دانش و مهارت، از شکست و ناکامی در پروژه حال حاضر جلوگیری کند.

از عواملی که باعث شکست در پروژه‌های ساخت به دلیل مدیریت ضعیف شده است؛ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. قرارداد نامناسب

۲. قیمت پیشنهادی نامناسب

۳. نداشتن برنامه زمانی و یا پیش نرفتن با آن که باعث تاخیر می‌شود.

۴. افزایش هزینه‌های بیمه در اثر تکرار حوادث در کارگاه

۵. افزایش هزینه پیمانکاران فرعی و روابط ضعیف آن‌ها با پیمانکار اصلی

۶. افزایش هزینه‌های مصالح به دلیل خرید و انبار کردن نامناسب

مدیریت طرح پروژه چیست؟

مدیریت طرح، فرآیند هدایت یک تیم برای دستیابی به اهداف خاص در محدودیت های خاص مانند زمان و بودجه است. مدیران پروژه از ابزارها و تکنیک های مختلفی برای برنامه ریزی، اجرا و نظارت بر پیشرفت پروژه استفاده می کنند. مدیریت طرح یک زمینه پویا و چالش برانگیز است که به ترکیبی از مهارت های فنی، بین فردی و رهبری نیاز دارد. مدیران طرح باید به طور موثر با ذینفعان مختلف ارتباط برقرار کنند، ریسک‌ها را مدیریت کنند و با شرایط متغیر سازگار شوند. مدیریت پروژه همچنین شامل پیروی از مجموعه ای از استانداردها و  استفاده از بهترین شیوه‌ها برای اطمینان از کیفیت می باشد.

نکات فنی در اجرای ساختمان

مزایا و معایب روش مدیریت طرح

مزایا

اولین و مهمترین مزیت این واقعیت است که یک پروژه توسط مدیر طرح اداره می شود زیرا او فقط بر روی آن پروژه تمرکز می کند، در نتیجه احتمال موفقیت آن را افزایش می دهد.

یکی دیگر از مزایای مدیریت طرح این است که در دستیابی شرکت به کارایی سرمایه، نیروی کار و سایر هزینه های عملیاتی مربوطه کمک می کند زیرا نظارت دقیقی بر تمام فعالیت های پروژه دارد که به نوبه خود در شناسایی مناطقی که نشت درآمد دارند کمک می کند و باعث می شود شرکت در سرمایه خود صرفه جویی کند.

مدیریت طرح سیستمی را ایجاد می‌کند که به موجب آن گردش کار محاسبه می‌شود و اطمینان حاصل می‌کند که از منابع به طور منطقی در تحقق اهداف پروژه استفاده می‌شود. این نوع برنامه ریزی وظایف کارکنان را مشخص می کند ، دستورالعمل های روشنی ارائه می دهد و روش ها را برای رسیدگی سریع به نتایج ایجاد می کند.

مدیریت طرح از ابتدا تا انتها می تواند به کنترل هزینه های پروژه کمک کند و مشکلات یا مسائل را قبل از تبدیل شدن به موانع شناسایی کند. همچنین می تواند به کسب و کار کمک کند تا با تحویل به موقع ، باعث رضایت مشتریان شوند و در ایجاد تصویر شایستگی و حرفه ای بودن کمک می کند.

معایب

بزرگترین عیب مدیریت طرح این است که گاهی اوقات منجر به تداخل اختیارات و مسئولیت بین مدیریت ارشد و مدیریت طرح می شود که در آن برنامه های مختلفی در ذهن دارند که باعث سردرگمی اعضای تیم و پروژه می شود.

از دیگر معایب مدیریت پروژه این است که ممکن است کارکنان شایسته ای برای مسئولیت مدیر پروژه وجود نداشته باشد و اگر مدیریت کارکنان نالایق را انتخاب کند، پروژه با شکست مواجه می شود که منجر به ضرر و زیان شرکت می شود.

فرض کنید شرکت روی ۱۰ پروژه به طور همزمان کار می‌کند، پس برای رسیدگی به این پروژه‌ها به ۱۰ مدیر پروژه نیاز دارد که اگر شرکت کوچک باشد امکان‌پذیر نیست و در نهایت همه پروژه‌ها توسط مدیر پروژه یا مدیریت ارشد مدیریت می‌شوند ،که باعث محدود شدن استفاده از مدیریت پروژه می شود.

مدیریت طرح ۳ نوع بالاسری را ارائه می دهد: بالاسری هزینه، بالاسری ارتباط و زمانی. هزینه بالاسری : مدیریت پروژه (شامل استخدام، آموزش و غیره) هزینه دارد. هزینه های ارتباطی: به جای اینکه جریان اطلاعات مستقیماً از مدیران عملکردی به اعضای تیم و پشتیبان گیری انجام شود، همه از طریق مدیر طرح منتقل می شود.

وسواس روش‌شناسی: برخی از مدیران طرح به‌ جای اینکه پروژه را انجام دهند، آنقدر بسته می‌شوند و آنقدر از روش‌شناسی خود محافظت می‌کنند که از آزمایش روش دیگری که ممکن است برای پروژه فعلی آنها سریع‌تر و بهتر باشد، خودداری می‌کنند.

وسواس فرآیند: تعداد کمی از مدیران طرح با وسواس خود برای پایبندی به فرآیند به دلیل عدم امنیت و ترس از دست دادن کنترل مانع پیشرفت پروژه می شوند.

خلاقیت کم رنگ مدیریت طرح می تواند تفکر خارج از چارچوب را دلسرد کند و تلاش های خلاقانه را مختل کند. مداخله و رویکردهای ایجاد خلاقیت، مانند جلسات طوفان فکری، ممکن است برای تمرکز مجدد گروه ضروری باشد.

مدیریت پیمان چیست؟

نحوه پیش بردن امور در مدیریت طرح و ساخت

در روش طرح و ساخت، مدیر طرح به همراه کارفرما به صورت درون سازمانی با بهره گیری از ایده ها و طرح های اولیه پروژه، اقدام به برآورده کردن خواسته های سرمایه گذار می کنند. آنها این کار را تا زمان اخذ تاییدیه و پیروزی مناقصه ادامه می دهند.

در روش طرح و ساخت معمولا چندین طرح ارائه می‌شود تا یکی از آن‌ها در مناقصه طی روز شود. این طرح ها باید اقتصادی ترین طرح از نظر مصالح ساختمانی، خرید و اجاره ابزار، استخدام پرسنل غیره باشند. بدیهی است که بهترین طرح با کمترین هزینه در مناقصه پیروز خواهد شد.