صنعت ساختمان در عمان طی چند سال اخیر به یکی از موتورهای اصلی رشد اقتصادی این کشور تبدیل شده است. اصلاحات اقتصادی، اجرای پروژه‌های عظیم زیرساختی و تمرکز دولت بر «چشم‌انداز عمان ۲۰۴۰» باعث شده تا بخش ساخت‌وساز به یکی از پرتحرک‌ترین صنایع منطقه تبدیل شود. در این مقاله به بررسی وضعیت فعلی بازار، قوانین ساخت، چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی فعالان و سرمایه‌گذاران می‌پردازیم.
ساختمان در عمان؛ بررسی بازار ساخت‌وساز
وضعیت فعلی صنعت ساختمان در عمان
بازار ساخت‌وساز عمان پس از رکود کوتاه ناشی از پاندمی، روندی پایدار و صعودی را در پیش گرفته است. طبق برآوردهای جدید، رشد سالانه‌ی این بخش حدود ۳ تا ۴ درصد پیش‌بینی می‌شود. این رشد عمدتاً به واسطه سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی، حمل‌ونقل، انرژی‌های تجدیدپذیر و توسعه‌ی مناطق صنعتی مانند بندر صحار و صلاله شکل گرفته است.
دولت عمان در تلاش است تا با جذب سرمایه‌گذاران خارجی و اجرای طرح‌های مشارکت عمومی–خصوصی (PPP)، تکیه‌ی سنتی خود بر درآمدهای نفتی را کاهش دهد. این سیاست، فرصت‌های گسترده‌ای برای پیمانکاران، مهندسان، معماران و شرکت‌های مشاوره‌ی ساختمانی ایجاد کرده است.
قوانین و مجوزهای ساخت در عمان
ساخت‌وساز در عمان تحت نظارت وزارت مسکن و برنامه‌ریزی شهری انجام می‌شود. در سال‌های اخیر، دولت با هدف یکپارچه‌سازی استانداردها و افزایش ایمنی، مجموعه‌ای از کدها و دستورالعمل‌های ملی را معرفی کرده است.
۱. راهنمای ملی الزامات و استانداردهای ساختمان
این راهنما مجموعه‌ای از مقررات فنی برای طراحی، اجرا و نظارت بر پروژه‌های ساختمانی است. تمرکز اصلی آن بر ایمنی سازه، پایداری زیست‌محیطی، مدیریت انرژی و کیفیت مصالح است. پیمانکاران ملزم به رعایت این استانداردها در تمام مراحل پروژه هستند.
۲. کد ساختمانی عمان (Oman Building Code)
کد ساختمانی عمان با همکاری نهادهای بین‌المللی تدوین شده تا چارچوبی مدرن برای طراحی و ساخت ارائه دهد. این کد شامل ضوابطی درباره‌ی مقاومت سازه در برابر زلزله، آتش‌سوزی، بهره‌وری انرژی و دسترسی افراد کم‌توان است. رعایت آن در پروژه‌های بزرگ الزامی است و عدم انطباق ممکن است منجر به رد مجوز ساخت شود.
همه چیز درباره صنعت ساختمان در عمان؛ از قوانین ساخت تا چشم‌انداز آینده
۳. فرآیند دریافت مجوز ساخت
فرآیند اخذ پروانه ساخت معمولاً شامل مراحل زیر است:
-
ارائه‌ی نقشه‌های طراحی و مستندات فنی
-
بررسی توسط شهرداری و نهادهای تخصصی (برق، آب، محیط زیست، آتش‌نشانی)
-
صدور مجوز ساخت رسمی
-
بازرسی‌های میدانی در طول اجرا و پیش از بهره‌برداری
این فرآیند ممکن است در استان‌های مختلف تفاوت‌هایی جزئی داشته باشد، اما شفافیت و دیجیتالی شدن خدمات دولتی در سال‌های اخیر روند کار را تسهیل کرده است.
بازار کار و نقش پیمانکاران بزرگ
بازار ساختمان عمان ترکیبی از شرکت‌های محلی و بین‌المللی است. از میان بازیگران اصلی می‌توان به شرکت‌های Galfar Engineering & Contracting، Al Turki Enterprises، Bechtel و Hyundai Engineering اشاره کرد. این شرکت‌ها در اجرای پروژه‌های عظیم نظیر جاده‌ها، بندرها، نیروگاه‌ها و ساختمان‌های دولتی نقش محوری دارند.
همزمان، شرکت‌های متوسط و کوچک محلی نیز در حوزه‌های مسکونی و تجاری فعال‌اند. افزایش پروژه‌های خصوصی باعث رشد چشمگیر تقاضا برای نیروی کار ماهر، مهندسان عمران، تکنسین‌های تاسیسات و کارشناسان ایمنی شده است.
چالش‌های صنعت ساخت در عمان
با وجود رشد پایدار، چند چالش اساسی پیش‌روی فعالان این صنعت وجود دارد:
-
کمبود نیروی کار متخصص: نیاز به آموزش و ارتقای مهارت نیروی محلی برای اجرای کدهای جدید محسوس است.
-
نوسانات قیمت انرژی و مصالح: وابستگی بازار به واردات برخی مصالح باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود.
-
رقابت منطقه‌ای: کشورهای همسایه مانند عربستان و امارات با پروژه‌های عظیم عمرانی، رقابت شدیدی برای جذب سرمایه‌گذاران ایجاد کرده‌اند.
-
تأمین مالی پروژه‌ها: بسیاری از پروژه‌های متوسط نیاز به حمایت بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارند که فرآیند دریافت وام گاهی زمان‌بر است.
فرصت‌های آینده و چشم‌انداز رشد
چشم‌انداز صنعت ساختمان عمان در دهه‌ی پیشرو بسیار روشن ارزیابی می‌شود. دولت در چارچوب Vision 2040 چندین برنامه‌ی توسعه‌ای را در دستور کار دارد که اجرای آن‌ها نیازمند زیرساخت‌های گسترده و سازه‌های مدرن است. از جمله:
-
پروژه‌های بندری و لجستیکی: توسعه‌ی بندر صحار و صلاله برای تبدیل عمان به مرکز ترانزیت خلیج فارس
-
پروژه‌های حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای: گسترش شبکه‌ی بزرگراه‌ها و خطوط ریلی برای اتصال مناطق صنعتی
-
پروژه‌های انرژی پاک: احداث نیروگاه‌های خورشیدی و بادی در مناطق کویری
-
توسعه‌ی مسکن مقرون‌به‌صرفه: پاسخ به رشد جمعیت شهری و افزایش تقاضای مسکن
سرمایه‌گذاران و پیمانکارانی که بتوانند فناوری‌های نوین ساخت مانند BIM، چاپ سه‌بعدی و مصالح سبز را به کار گیرند، در این بازار مزیت رقابتی خواهند داشت.
نکات کلیدی برای پیمانکاران و توسعه‌دهندگان
-
انطباق کامل با کدهای جدید: هر پروژه باید بر اساس الزامات فنی وزارت مسکن طراحی و اجرا شود.
-
تمرکز بر پایداری و محیط زیست: استفاده از فناوری‌های صرفه‌جوی انرژی و مصالح سازگار با محیط می‌تواند امتیاز ویژه‌ای در مناقصات ایجاد کند.
-
مدیریت مالی دقیق: پیش‌بینی هزینه‌ها و ایجاد ذخیره‌ی احتیاطی در برابر نوسانات قیمت مصالح ضروری است.
-
همکاری با نهادهای دولتی: ارتباط مستمر با شهرداری‌ها و استفاده از خدمات دیجیتال صدور مجوز می‌تواند از تأخیر در پروژه جلوگیری کند.
-
آموزش نیروی انسانی: اجرای کارگاه‌های آموزشی و دوره‌های ایمنی مطابق با استانداردهای بین‌المللی الزامی است.
نقش تولیدکنندگان محتوا در معرفی بازار عمان
در دنیای امروز، آگاهی و اطلاع‌رسانی نقش مهمی در جذب سرمایه‌گذار دارد. سازندگان محتوا می‌توانند با تولید گزارش‌های تصویری از پروژه‌های عمرانی، مصاحبه با مهندسان محلی و انتشار راهنماهای آموزشی درباره قوانین ساخت، به معرفی ظرفیت‌های عظیم این بازار کمک کنند.
موضوعاتی مانند «چگونه در عمان مجوز ساخت بگیریم؟»، «تحلیل فرصت‌های سرمایه‌گذاری در صنعت ساختمان عمان» یا «۱۰ نکته برای پیمانکاران خارجی در عمان» می‌تواند بازدید بالایی در فضای دیجیتال به دست آورد.
جمع‌بندی
صنعت ساختمان در عمان در مسیر تحولی بزرگ قرار دارد. اجرای کدهای ساختمانی مدرن، دیجیتالی شدن فرایندها، گسترش پروژه‌های زیرساختی و تمرکز دولت بر توسعه‌ی پایدار، همه نشانه‌هایی از آینده‌ای روشن برای این صنعت هستند.
برای شرکت‌ها و پیمانکارانی که به دنبال حضور در بازار منطقه‌ای خلیج فارس هستند، عمان می‌تواند گزینه‌ای مطمئن، با قوانین شفاف و فرصت‌های بلندمدت باشد. رعایت استانداردهای فنی، شناخت فرهنگ کاری محلی و استفاده از فناوری‌های نوین کلید موفقیت در این بازار رو‌به‌رشد است.
No comment