در چارچوب رشد اقتصادی و فرصت‌های استراتژیک در سلطنت عُمان، صنعت ساخت‌وساز یکی از محورهای کلیدی برای پیمانکاران، سازندگان و شرکت‌های مهندسی به شمار می‌رود. در ادامه، نگاهی ۱۰۰۰ کلمه‌ای به وضعیت صنعت، فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌روی سازندگان در عمان خواهیم داشت تا برای شرکت‌هایی که قصد فعالیت یا توسعه در این بازار را دارند، راهنمایی کاربردی فراهم شود.
پروژه‌های ساختمانی عمان و سازندگان برتر؛ از قانون تا اجرا
۱. چشم‌انداز و رهایی از وابستگی نفت
عُمان با برنامه‌ی توسعه‌ای خود تحت عنوان عُمان ۲۰۴۰، در تلاش است وابستگی خود به درآمدهای نفت و گاز را کاهش دهد و بخش‌های غیرنفتی را تقویت نماید.
صنعت ساخت‌وساز نیز به عنوان یکی از موتورهای رشد محسوب می‌شود: در سال ۲۰۲۳، این بخش ۱۲.۸٪ از فعالیت‌های غیرنفتی را تشکیل داده است.
به‌طور خاص، بازار ساخت‌وساز تجاری در عمان از حدود ۲۱.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ به حدود ۲۶.۸۲ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰ پیش‌بینی شده است.
بنابراین، برای سازندگان برتر، این معادله به این معناست که فرصت ورود، افزایش حجم پروژه‌ها، و توسعه قابلیت‌ها وجود دارد.
۲. سه فرصت کلیدی برای سازندگان
الف) پروژه‌های زیربنایی و شهری
عُمان پروژه‌های بزرگی در حوزه زیرساخت، شهرسازی، حمل‌ونقل و منطقه‌های آزاد دارد. برای مثال، توسعه شهری، مراکز مسکونی و تجاری در شهرهایی چون مسقط، صحار و دوّم به چشم می‌خورد.
برای سازندگان برتر، مشارکت در این پروژه‌ها (به‌ویژه با روش‌های همکاری عمومی–خصوصی) می‌تواند منبع اصلی درآمد باشد.
ب) نوآوری، فناوری و روش‌های مدرن ساخت
یکی از جریان‌های مهم، ارتقای بهره‌وری با استفاده از روش‌هایی مانند مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM)، ماژولار (پیش‌ساخته)، اینترنت اشیا (IoT) و دیگر فناوری‌های نوین است.
شرکت‌هایی که بتوانند این روش‌ها را بپذیرند، می‌توانند مزیت رقابتی قابل‌توجهی در بازار به دست آورند.
ج) توسعه نیروی انسانی و تکیه بر ارزش داخلی (In-Country Value)
عُمان تاکید بسیاری بر «اُمانیزه‌کردن» (Omanisation) نیروها دارد؛ یعنی استفاده از نیروی انسانی عمانی، ارتقای مهارت‌ها و ایجاد اشتغال محلی.
سازندگان برتر می‌توانند با برنامه‌ریزی در این حوزه و همکاری با نیروی محلی، نه تنها الزامات قانونی را رعایت کنند، بلکه از مزایای بلندمدت توانمندسازی داخلی بهره‌مند شوند.
۳. چالش‌های اصلی برای سازندگان
الف) کمبود نیروی متخصص
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، عدم تأمین نیروی پروژه‌ای متخصص در عمان است. برآوردها نشان می‌دهد که عمان ممکن است نیاز به نزدیک به ۵۶٬۰۰۰ نفر نیروی حرفه‌ای پروژه‌ای داشته باشد.
این موضوع بر هزینه‌ها، کیفیت و زمان‌بندی پروژه‌ها تأثیر مستقیم دارد.
ب) تأخیرهای مجوزها، بروکراسی و تأمین مالی
مجوزها، تأییدیه‌ها و روندهای اداری همچنان برای پیمانکاران چالش‌برانگیزند.
همچنین، تأمین مالی پروژه‌ها و دریافت به‌موقع پرداخت‌ها نیز مشکلی است که برخی شرکت‌های پیمانکاری با آن مواجه‌اند.
برای شرکت‌های سازنده، این به معنای نیاز به مدیریت نقدینگی، طراحی قراردادهای دقیق و توانایی برنامه‌ریزی مالی است.
ج) وابستگی به واردات مواد و نوسانات قیمت
زیرا بسیاری از مواد اولیه – مانند فولاد، سیمان و آلومینیوم – وارداتی هستند، قیمت‌ها تحت تأثیر نوسانات جهانی قرار دارند.
سازندگان برتر باید استراتژی‌هایی برای کنترل هزینه‌ها، تنوع تأمین‌کنندگان و ورود به بازار مواد محلی طراحی کنند.
د) رقابت شدید و حاشیه سود کم
تعداد زیادی شرکت در حوزه ساخت‌وساز فعالیت می‌کنند؛ این منجر به رقابت شدید، درخواست قیمت‌های پایین و کاهش حاشیه سود می‌شود.
بنابراین شرکت‌های سازنده باید متمایز شوند از منظر کیفیت، نوآوری و بهره‌وری.
هـ) الزامات پایداری و ایمنی
افزایش فشارها برای رعایت مقررات ایمنی، استانداردهای بین‌المللی، و ساخت‌وساز سبز نیز چالشی دیگر است.
برای سازندگان برتر، تطبیق با این الزام‌ها نیازمند سرمایه‌گذاری در فرآیندها، آموزش نیروی کار و تجهیزات مناسب است.
چگونه پروژه ساختمانی در عمان را با سازندگان معتبر به سرانجام برسانیم
۴. توصیه‌های عملی برای سازندگان برتر
۱. سرمایه‌گذاری در نیروی انسانی و آموزش
- طراحی برنامه‌های آموزشی با هدف ارتقای مهارت‌های عمانی.
- استفاده از نیروهای چندمهارتی و فناوری برای کاهش وابستگی به نیروی خارجی.
- ارتقای فرهنگ ایمنی و کیفیت در کارگاه‌ها.
- پذیرش فناوری و روش‌های ساخت نوین
- پیاده‌سازی BIM، ماژولار و ساختمان‌های پیش‌ساخته برای کاهش زمان، هزینه و افزایش کیفیت.
- استفاده از ابزارهای مانیتورینگ پروژه، داده‌محوری و سبک‌های ساخت «هوشمند».
- تنوع تأمین مواد و زنجیره تأمین محلی
- برای کاهش ریسک نوسانات ارزی و قیمت جهانی، استفاده از تأمین‌کنندگان داخلی را جدی بگیرید.
- قراردادهای بلندمدت با تأمین‌کنندگان مواد، تضمین قیمت و کیفیت را فراهم می‌آورد.
- مدیریت مالی محکم و قراردادهای روشن
- در قراردادها به شرایط پرداخت، جریمه تأخیر، الزام به کیفیت و زمان‌بندی توجه کنید.
- نقدینگی پروژه را از ابتدا با احتیاط برآورد نمایید و در برنامه‌ها محاسبه ریسک را لحاظ کنید.
- برندسازی، تمایز و کیفیت
- در بازار رقابتی عمان، صرف پایین بودن قیمت نمی‌تواند مزیت باشد؛ کیفیت، رضایت مشتری و بهره‌وری زمان نیز اهمیت دارد.
- نشان دهید که شرکت شما توانایی اجرای پروژه‌های پیچیده، رعایت الزامات پایداری و تحویل به‌موقع را دارد.
- تمرکز بر بازارهای نشسته و پروژه‌های دولتی/خصوصی
- با توجه به حجم بالای پروژه‌های دولتی و حمایت از برنامه‌های توسعه شهری، این بازارها را رصد و فرصت‌های ورود را بررسی نمایید.
- بازار خصوصی نیز با رشد بخش تجاری در حال توسعه است؛ انعطاف در پاسخگویی به نیازهای آن مهم است.
۵. نتیجه‌گیری
برای سازندگان برتر که قصد فعالیت یا گسترش در عمان را دارند، ترکیب «فرصت» و «چالش» به‌وضوح دیده می‌شود. از یک سو، بازار بزرگ و در حال رشد، نیاز به زیرساخت، فناوری و اشتغال فراهم است؛ از سوی دیگر، پیچیدگی‌های اداری، کمبود نیروی متخصص، رقابت فشرده و نوسانات هزینه‌ها، نیازمند آمادگی جدی است.
اگر شرکت شما بتواند استراتژی آموزش نیروی انسانی، پذیرش فناوری‌های جدید، مدیریت مالی هوشمند، و تمایز در کیفیت را در دستور کار قرار دهد، شانس ویژه‌ای دارد که به یکی از «سازندگان برتر» در عمان تبدیل شود. در عین حال، برخورد واقع‌بینانه با ریسک‌ها، انتخاب پروژه‌ها با دقت، و همکاری با نهادهای محلی به عنوان شریک کلیدی می‌تواند مسیر موفقیت را هموارتر کند.
No comment